Lessen uit Distriport - 11 januari 2015

Koggenland heeft een gat in de meerjarenbegroting van 2 miljoen euro op jaarbasis: in totaal komt zij 3,8 miljoen tekort in de periode 2016-2018. De gemeenteraad nodigt alle burgers uit om mee te denken. Dat klinkt verstandig en betrokken. Maar is dat ook zo?

Distriport
Laten we een parallel trekken met Distriport. Ook toen nodigde de gemeenteraad alle inwoners van harte uit om zienswijzen in te dienen. Vele honderden reacties kwamen er. Op inspraakavonden en tijdens commissievergaderingen lieten veel burgers hun mening horen. Maar had het zin? Nee. De contracten bleken in juni 2007 al getekend te zijn; het college had zich allang vastgelegd. De raad was doof voor alle argumenten. College en raad schoven de verantwoordelijkheid voor de keuzes rond het bedrijventerrein op ‘anderen’. Distriport ‘moest’ van de regio, de provincie, de minister, meenden zij. Uiteindelijk is Distriport een fiasco en een bron van corruptie gebleken, maar de gemeentelijke bestuurders legden op geen enkele manier verantwoording af.

Achteraf bleken vele feiten door het gemeentebestuur te zijn achtergehouden. Het STEC-rapport met cruciale informatie over nut en noodzaak, de verklaring die het college tekende en waarin zij de gemeente (en al haar organen, dus ook de raad) verplichtte tot medewerking aan het bedrijventerrein en vele andere documenten kwamen niet of pas na jaren via tussenkomst van de rechtbank boven tafel. Tot zover Distriport.

Begrotingstekort
Nu het begrotingstekort. Wat is er aan de hand? Er schijnt een tekort te zijn van vele miljoenen. Er moet bezuinigd worden. De gemeente is net ontsnapt aan financieel toezicht door de provincie. Maar verder weten we niets. Hoe is dit tekort ontstaan? Wat waren de uitgaven in de afgelopen jaren? Hoe kan het dat Koggenland jarenlang te boek stond als een rijke gemeente en nu zo in de problemen is? Waarom zijn niet alle andere Noord-Hollandse gemeenten ook in financiële problemen? Wat doen zij anders of beter?

Ook nu worden de inwoners gevraagd om hun mening. Inspraak. Maar welke afspraken zijn er al gemaakt? De raadsleden hebben voor de kerntakendiscussie hun stickers geplakt en hun keuzes laten weten. Maar die keuzes zijn nog niet bij de inwoners bekend.

Lessen uit Distriport
Als we willen leren van de zaak-Distriport moeten er een paar dingen gebeuren voordat inwoners hun mening kunnen geven:

• Alle informatie over de financiële situatie van Koggenland moet openbaar zijn en actief verstrekt worden.
• Er moet een openbare, goed leesbare analyse zijn van de situatie, de oorzaken en de mogelijke oplossingsrichtingen.

Alleen als deze informatie bekend is ruim voordat de informatieavonden van start gaan, kun je als inwoner een zinvolle bijdrage leveren aan de discussie. Een mondeling niet-controleerbaar verhaal bij de aftrap van de avond voldoet natuurlijk niet.

Wat zijn de parallellen met Distriport? Ook nu zijn niet alle feiten bekend. Ook nu suggereren de inspraakavonden dat er naar inwoners geluisterd gaat worden. Maar is dat zo? Het risico is groot dat het gemeentebestuur ook nu ‘anderen’ (bijvoorbeeld de rijksoverheid?) verantwoordelijk stelt voor de financiële tekorten. En dat de burgers verantwoordelijk gemaakt worden voor de oplossingen (‘u koos zelf voor bezuinigen op x en y’ of: ‘u wilde zelf meer belasting betalen’). Maar waar zijn het college en de raadsleden? ZIJ moeten besturen en verantwoording afleggen over hun daden in de afgelopen jaren die leidden tot deze financiële problemen.

Verantwoordelijkheid afschuiven en naar anderen wijzen zoals bij Distriport, mag niet opnieuw gebeuren.

Namens Berkhout is Boos!
Annet Wood

PS: In onze vorige Nieuwsbrief gingen wij in op het voornemen van de provincie om de gemeente onder preventief financieel toezicht te stellen. Daarbij maakten wij een opmerking over de verdeling van lasten en baten in Koggenland, waarin we per abuis de getallen omdraaiden. Uit het meegestuurde overzicht van de provincie blijkt dat Koggenland 22,4 miljoen uitgeeft aan Dienstverlening en Bestuur en 40,8 miljoen ontvangt. Zij geeft 18,5 miljoen uit aan Welzijn en Zorg, maar ontvangt daarvoor volgens de begroting 3,5 miljoen. Het tekort blijft echter hetzelfde: 3,8 miljoen op de meerjarenbegroting. Koggenland is uiteindelijk niet onder toezicht gesteld omdat de raad toezegde het tekort in de komende jaren te zullen dichten.

Bijlage:  Plan provincie GTK (gemeenschappelijk toezichtkader van de provincie)