In de afgelopen weken werd het hoger beroep behandeld in de zaak Hooijmaijers, de oud-gedeputeerde die wordt aangeklaagd wegens ambtelijke corruptie, valsheid in geschrifte en witwassen. Volgens het Openbaar Ministerie heeft Hooijmaijers in totaal 4 ton aan geld en voor bijna 9 ton aan beloftes ontvangen. Eén van de dossiers gaat over Distriport. Voor zijn bemoeienis daarmee zou Hooijmaijers 59.500 euro smeergeld hebben gekregen. Maar hoe ging het nu precies? Een samenvatting.

Wie zijn de spelers?
Ton Hooijmaijers was gedeputeerde Ruimtelijke Ordening en Financiën van de provincie Noord-Holland tussen januari 2005 en juni 2009. In deze periode kocht de provincie Noord-Holland de Jaagweg-gronden (later Distriport genoemd) van de ontwikkelaars De Peijler en Zeeman, met de afspraak dat de ontwikkelaars de gronden zouden terugkopen zodra deze ‘fiscaal bouwrijp’ gemaakt waren. Ook tekenden de partijen een sideletter die regelde dat de winsten van de provincie op het project naar de ontwikkelaars vloeiden en de eventuele verliezen bij de provincie bleven. Een en ander zou de projectgroep ongeveer 1,5 miljoen euro aan fiscale voordelen opleveren.

Volgens de rechtbank werkte Hooijmaijers samen met makelaardij Van de K. Deze stuurde facturen voor de advieswerkzaamheden van Hooijmaijers en ontving de betalingen die in hun gezamenlijke ‘pot’ belandden. Projectontwikkelaar ’t Ganzenveld met directeur Willem G. was als adviseur van de ontwikkelaars De Peijler en Zeeman betrokken bij de aan- en verkoop van de gronden voor het bedrijventerrein. In december 2013 veroordeelde de rechtbank Haarlem Hooijmaijers tot drie jaar gevangenisstraf. Hooijmaijers tekende hoger beroep aan, dat in februari en maart 2015 bij het Gerechtshof in Amsterdam is behandeld.

De feiten op een rij

• Januari 2007: Voor een deel van de Jaagweggronden worden koopovereenkomsten getekend door de agrariërs en de twee projectontwikkelaars. Er zijn verschillende afspraken over de levering, onder andere wordt een uiterlijke datum van 15 juli 2007 genoemd.
• 1 juni 2007: Brief van ’t Ganzenveld aan makelaardij Van de K. waarin staat dat: “wanneer de financiering van de gronden Jaagweg 1 gem. Koggenland door u wordt geregeld tegen een rentepercentage van ongeveer 4% of iets meer, uw courtage 50.000,- euro ex btw zal bedragen.” en “Transportdatum gepland 15 juli 2007”.
• 11 juni 2007: Gemeenteraad Koggenland besluit niet financieel te participeren in Jaagweg, maar een onderzoek te laten doen naar een juridische samenwerking tussen gemeente, ontwikkelaars en Ontwikkelingsbedrijf.
• 20 juni 2007: Ondertekening Afsprakenkader en sideletter door Hooijmaijers namens provincie Noord-Holland en door Ontwikkelingsbedrijf, Zeeman en De Peijler. Bijlage bij dit Afsprakenkader: verklaring van wethouder Wijnker namens de gemeente Koggenland tot medewerking aan de ontwikkeling en realisatie van Jaagweg, aan onteigening en aan het tot stand brengen van een exploitatieovereenkomst.
• 13 juli 2007: Diverse Jaagwegpercelen worden geleverd aan de provincie Noord-Holland.
• 17 juli 2007: De Peijler maakt via een notariskantoor een bedrag van € 658.133,- over aan  ‘t Ganzenveld. In de boekhouding van ‘t Ganzenveld is een bedrag van € 50.000,- afgeboekt met de omschrijving ‘Provisie inz. Jaagweg 1 Koggeland’ met daarbij vermeld: ‘12-9-2007 Van de K.’.
• 23 juli 2007: In een memo van 23 juli 2007 inzake Jaagweg informeert Hooijmaijers de provinciale commissie ROG over de betrokkenheid van de provincie bij de ontwikkelingen in het project Jaagweg.
• 12 september 2007: Factuur van makelaardij Van de K. aan ‘t Ganzenveld betreffende: “plan Jaagweg gem. Koggenland”. Op deze factuur staat onder meer vermeld: “Hierbij declareren wij u de provisie inzake Jaagweg 1 gem. Koggenland conform uw bevestiging van 1 juni 2007.” Het totaalbedrag van deze rekening is € 59.500,- (inclusief 19% BTW).
• 14 september 2007: ‘t Ganzenveld maakt aan makelaardij Van de K. middels een spoedopdracht een bedrag van € 59.500,- over.

Wat vond de rechtbank Haarlem?
De rechtbank Haarlem beoordeelt in de uitspraak van 3 december 2013 de belofte en de betalingen van G. en ‘t Ganzenveld aan de ene kant en het aannemen van Hooijmaijers aan de andere kant als ambtelijke omkoping, gedaan door iemand die belangen heeft in de provincie Noord-Holland en een hem gunstig gestemde Gedeputeerde. De betalingen zijn gedaan op verhullende wijze. De rechtbank acht ook concrete (beoogde) tegenprestaties bewezen.

De rechtbank Haarlem is ook van oordeel dat de factuur van makelaardij Van de K.  valselijk is opgemaakt, omdat de werkzaamheden die in rekening worden gebracht en zijn vermeld op de facturen niet daadwerkelijk door de makelaardij zijn verricht.

Wat zeggen de betrokkenen er tijdens het hoger beroep van?
Hooijmaijers stelt dat de betaling van € 59.500 een bijdrage is van Willem G. aan de verkiezingscampagne van Hooijmaijers. G. zegt echter dat de betaling bestemd was voor een geldschieter in Den Haag - ook met de naam Van de K. - in verband met het regelen van de financiering van het China Experience Project: plannen voor een Chinees pretpark. Daarover zijn echter geen documenten bekend.

G. zegt dat Hooijmaijers heeft verzocht als omschrijving het project Jaagweg op de factuur te zetten. Hooijmaijers zegt dat dit niet waar is, ‘zo stom zou hij niet zijn’. Van de K. verklaart ook dat Hooijmaijers de omschrijvingen op de facturen bepaalde en dat deze factuur op zijn verzoek is verstuurd. Van de K. zegt dat hij zelf geen enkele bemoeienis heeft gehad met het project 'Jaagweg 1 gem. Koggenland' maar dat hij wist dat ‘Ton ermee bezig was’. Volgens Hooijmaijers was hij als gedeputeerde nauwelijks betrokken bij het project Distriport, hij wist niet wat hij met ondertekende met het Afsprakenkader. De gedeputeerden Bond en Schipper zouden er veel meer van hebben geweten.

Hooijmaijers gaf aan dat hij geen macht had, dat hij ‘nog geen pen kon bestellen zonder toestemming’. De uiteindelijke besluiten op het gebied van ruimtelijke ordening werden niet door hem genomen.  Maar hij gaf ook aan dat je als gedeputeerde veel kunt regelen, zelfs als je niet bevoegd bent.

Het Hof vroeg waarom Hooijmaijers de betalingen - als deze bestemd zouden zijn voor de VVD-campagne - liet betalen via Van de K. Waarom werden deze bedragen niet rechtstreeks in een verkiezingskas van de VVD gestort? Door deze constructie droeg Hooijmaijers immers de helft van de inkomsten af aan Van de K. en bovendien werd er belasting over afgedragen. Hooijmaijers verklaarde dat hij koos voor deze route om de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen en omdat het oprichten van een stichting te duur was.

In hoger beroep is Willem G. als getuige gehoord. Hij verklaarde onder andere dat De Peijler hem had verzocht te gaan praten met vier agrariërs over uitstel van de leveringsdatum van de Jaagweggronden tot 13 juli 2007, omdat de koper krap zat. Daarbij zou er anderhalve liter jenever zijn doorgegaan. Kennelijk hebben De Peijler en Zeeman de gronden nooit zelf gefinancierd.

Na de getuigenis voor het Gerechtshof zijn Willem G. en het bedrijf ’t Ganzenveld met justitie een boete van in totaal bijna 84.000 euro overeengekomen. De bestuurder moet 16.750 euro betalen en een werkstraf van 120 uur uitvoeren.

En nu?
In hoger beroep stellen de aanklagers opnieuw dat Hooijmaijers zich onder andere in de kwestie Distriport schuldig heeft gemaakt aan zowel passieve omkoping als valsheid in geschrifte en eist men in totaal vier jaar cel. Het OM stelt dat heel veel bedrijven door Hooijmaijers zijn benadeeld zonder dat zij het wisten omdat concurrenten die steekpenningen betaalden, werden voorgetrokken. Het Gerechtshof doet op 7 april 2015 uitspraak.

Uitspraak Rechtbank Haarlem d.d. 3 december 2013

Blog NHD over hoger beroepszaak